Kto wymyślił bilard? Historia bilarda

Historia bilarda.Stół bilardowy - BookGame

Bilard to sport o długiej i niezwykle bogatej historii. Splatają się w niej wpływy brytyjskie, francuskie, a później amerykańskie. Zastanawiasz się, co bilard ma wspólnego z krykietem i kiedy po raz pierwszy rozegrano grę przy stole przypominającym te współczesne? Czytaj dalej!

Bilard – historia, która rozpoczęła się dużo wcześniej, niż myślisz

Jak sądzisz, kiedy miały miejsce początki bilarda? Jeśli myślami kierujesz się np. na XVIII-XIX-wieczny dwór angielski, to… jesteś w błędzie. Gdy chodzi o bilard, historia rozpoczyna się dużo wcześniej. Ślady prowadzą co najmniej do XV wieku – gdy mowa o rozgrywkach prowadzonych na stole.

Jeśli jednak spojrzeć na ten sport w szerszej perspektywie – jako grę, w której zawodnicy popychają kijem jakiegoś rodzaju kule – można szukać inspiracji jeszcze dalej. Wystarczy wspomnieć choćby o krokiecie – francuskiej grze znanej już ok. 1340 roku. Trzeba oczywiście pamiętać, że mecze są prowadzone na zewnątrz, na trawie (zielonej, jak sukno stołu bilardowego!), a stosowane kije zupełnie nie przypominają tych wykorzystywanych podczas partii snookera, pool bilarda czy nawet karambola.

Kiedy zatem historia bilarda zaczęła się naprawdę – tzn. w którym momencie do gry (dosłownie i w przenośni) weszły stoły?

Zobacz nasze rozwiązanie rezerwacji dla Bilarda

Kto wymyślił bilard?

Pewne jest, że nazwa pochodzi z języka francuskiego. Ale czy od słowa „bilart”, które oznaczało drewniany kij stosowany podczas gry w krykieta? A może od „bille”, czyli piłka/kula? Zważywszy na to, że dziś powszechnie używa się określenia „bile” – druga teoria wydaje się bardziej prawdopodobna. Francja jest również uważana za ojczyznę tego sportu. Dlatego na pytanie „kto wymyślił bilard” trzeba odpowiedzieć: Francuzi! Można nawet „namierzyć” moment, w którym ta gra wkroczyła na salony. Stało się to na żądanie króla Ludwika XI – w 1469 roku.

Od krokieta do bilarda

Wiąże się z tym ciekawa historia. Bilard narodził się, gdy znudzeni arystokraci zapragnęli przenieść rozgrywki we wspomnianego wcześniej krokieta do pałacowych wnętrz. Powodowało to… poważne straty w elegancko urządzonych salach. Dlatego monarcha zlecił swojemu nadwornemu stolarzowi, Henry’emu de Vigne zaprojektowanie stołu do gry.

Tak właśnie powstał pierwszy stół bilardowy. Podobnie jak te współczesne, miał wysokie bandy – wszystko po to, aby bile pozostawały w polu gry. Nie miał jednak dobrze znanych dziś łuz, czyli kieszeni. I tak zresztą jest we francuskim bilardzie – karambolu – po dziś dzień.

Co ciekawe, w karambola grali też polscy arystokraci, a może nawet mieszczanie – i to już na początku XVII wieku! Historia bilarda prowadzi więc również przez nasz kraj.

Historia bilarda nie kończy się na Francji!

Chociaż odpowiedź na pytanie o to, kto wymyślił bilard, jest jednoznaczna, to dalsza historia tego sportu prowadzi do różnych zakątków świata. Pozostając jeszcze na chwilę we Francji, warto wspomnieć, że jeden z żołnierzy napoleońskich wymyślił skórzaną końcówkę do kija, która miała poprawić precyzję uderzenia w bile. Natomiast same kule były produkowane z różnych materiałów – początkowo z drewnianych sęków, potem z kości słoniowej (bardzo drogiej), a także z gliny, celuloidu czy metalu. Dziś bile powstają z tworzyw sztucznych z dodatkiem żywicy (głównie fenolowej). I to właśnie sekret ich trwałości.

A co z historią bilarda? Dalej prowadzi do krajów anglosaskich. Anglicy szybko zainspirowali się francuską modą i… przerobili ją na własną. To właśnie tutaj po raz pierwszy powstały stoły z kieszeniami na bile – wykorzystywane do dzisiaj w snookerze (czyli bilardzie angielskim), ale i w amerykańskim pool bilardzie (który ma mnóstwo odmian!). Co ciekawe, w Stanach ponoć grał w niego również sam George Washington! To również właśnie w USA bilard niejako wyszedł z „salonów” i stał się popularny wśród mas. Pierwsze kluby bilardowe zaczęły powstawać tam jeszcze w 1. połowie XIX wieku. Najsłynniejszym był nowojorski Bassford’s. W Ameryce rozgrywano też pierwsze turnieje – rozgrywki rozpoczęły się już w 1878 roku. Do dziś „pool” ma tam status sportu kultowego, ale obecnie gra się w niego w niemal wszystkich zakątkach świata – także w Polsce.

Zacznij używać naszego systemu
ZA DARMO